Repo Nedir

Bir bankacılık finansman yöntemi olan Repo, İngilizcedeki “Repurchase Agreement” kelimelerinin kısaltmasıyla Türkçeye geçmiştir. Türkçe karşılığında ki anlamı “ Geri Satın Alma Anlaşması” “Yeniden Satın Alma Anlaşması” ya da “Geri Alım Sözleşmesi” gibi deyişlerle de açıklanmaktadır. Yalnız bunların hiçbiri Türkçede Repo kadar hızlı ve etkili biçimde girememiştir. Teknik açıdan ele almak gerekirse Repo Nedir sorusuna; kısa vadeli bir ton toplayıcı yöntemi olarak ifade edilir.

Genelde repo işlemleri şöyledir, Satan kişinin, menkul değerlerini gelecekte belirlenmiş bir tarihte ve ve önceden belirlenmiş bir fiyat üstünden yeniden satın alma taahhüdüyle satmasına denmektedir. Tarafların aralarında mübadeleyi konu alan menkul değerlerin asıl işlevi borç veren tasarruf sahibine teminat sağlamaktadır. Bu nedenden dolayıdır ki, repo işlemlerinde teminat olan kamu kesimi tarafından ihraç edilen devlet tahvili, hazine bonosu ve ayrıca gelir ortaklığı tarzında menkul değerler istekte bulunmaktadır.

Borçlar Kanununca repo, sert biçimde bir satış anlaşması olarak; Bankalar Kanunu için bir mevduat ve fon toplama gibi, tasarruf sahipleri açısından ise kısa vadeli bir yatırım anlamına gelir. Türk hukuk düzeninde bankalar arası yapılmakta olan repo işlemleriyle ilgili birçok tartışma konusuna sebep olmaktadır.

Türk sermaye piyasamız repo ile tam itibariyle 1990 yılında birbirini buldu. Devletin piyasaya iç borçlanma sebebiyle fazla sayıda devlet tahvili ve hazine bonosu devam etmesinden sonra 1990 yılının başlangıcında piyasada repo işlemini yapmaya hazırlıklı fazla sayıda menkul kıymet meydana gelmiş bulunmaktadır.

Repo işlemlerinin başlamasında ki bir başka nedense konumuz olan menkul kıymetler için bir diğer pazarın mevcut olmamasından kaynaklanmaktadır. 13 Mayıs 1992 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanmış olan 3794 sayılı kanunla birlikte yapılan değişikliklerden daha sonra repo bir sermaye piyasası haline gelmekte ve hukuki bir niteliğe kavuşmuş bulunmaktadır.

Kısaca Repo Nedir soruyla karşılaştığımızda; Finansal bir kurumun genellikle bankalar olmak üzere kurumsal yada bireysel yatırımcıya devlet tahvili, hazine bonosu türünde hareketsiz getirili olan menkul kıymeti satması üzerine bu menkul kıymeti belirlenmiş bir vade sonunda geri alınması şartıyla satılması işlemine diyebiliriz.